PROGRAM I ĆWICZENIA
- Wprowadzenie. Metody statystyczne w zarządzaniu jakością – zakres, stosowania, wybrane dokumenty (ISO 9000:2015, ISO 9001:2015, Wytyczne dotyczące technik statystycznych odnoszących się do ISO 9001 – Raport Techniczny ISO/TR 10017)
- Pomiar sensoryczny. Skale ocen – nominalna, porządkowa, interwałowa, ilorazowa. Metody pomiaru sensorycznego – badania analityczne: różnicowe, kolejności (szeregowania), skalowania, badania konsumenckie: ocena hedoniczna. Analiza statystyczna w ocenie sensorycznej.
- Hipoteza, test statystyczny. Testowanie hipotez statystycznych – hipoteza, test statystyczny, błędy wnioskowania statystycznego: błąd pierwszego rodzaju (α)/błąd drugiego rodzaju (β), obszar krytyczny testu: jednostronny/dwustronny, prawdopodobieństwo potestowe (p-value), funkcja mocy testu – dobór liczności próbki
- Metody różnicowe – testy statystyczne. Metoda parzysta (PN-EN ISO 5495:2007 Analiza sensoryczna. Metodologia. Metoda parzysta), ocena różnicy: test jednostronny/dwustronny, ocena podobieństwa: test jednostronny/dwustronny, czułość testu, przedziały ufności dla testów parzystych. Metoda trójkątowa (PN-EN ISO 4120:2007 Analiza sensoryczna. Metodologia. Metoda trójkątowa), ocena różnicy, ocena podobieństwa, przedział ufności dla pd (prawdziwy odsetek). Metoda duo-trio (ISO 10399:2017 Sensory Analysis. Methodology. Duo-trio test), ocena różnicy, ocena podobieństwa, przedział ufności dla pd (prawdziwy odsetek). Metoda „A” – „nie A” (ISO 8588:2017 Sensory Analysis. Methodology. „A” – „not A” test), test niezależności chi-kwadrat, poprawka Yalesa, miary siły związku. Metoda sekwencyjna w odniesieniu do testów trójkątnego i duo-tro (ISO 16820:2004 Sensory Analysis. Methodology.. Sequential analysis), konstrukcja i interpretacja diagramu decyzyjnego – obszary: przyjęcia, odrzucenia, kontynuacji.
- Metody szeregowania – testy statystyczne. Metoda rangowania (ISO 8587:2006 Sensory Analysis. Methodology. Ranking), przygotowanie danych do analizy (przypisanie rang), testy statystyczne (Spearman, Page, Friedman, test znaków), testy post – hoc (najmniejszej istotnej różnicy – funkcja LSD), przypadek rang związanych
- Inne narzędzia statystyczne w analizie sensorycznej - przegląd. Analiza wariancji (ANOVA) – jednoczynnikowa, dwuczynnikowa, wieloczynnikowa, nieparametryczna ANOVA (distribution free Anova), metoda (analiza) składowych głównych (Principal Components Analysis), analiza skupień (Cluster Analysis)
• Podsumowanie, dyskusja
Ćwiczenia:
- Testowanie hipotez statystycznych – budowa hipotezy Ho (zerowej)/HA (alternatywnej), wyznaczanie wartości funkcji testowej, konstrukcja obszaru krytycznego testu, wnioskowanie
- Metoda parzysta – ocena różnicy (test jednostronny/dwustronny)
- Metoda parzysta – ocena podobieństwa (test jednostronny/dwustronny)
- Wyznaczanie przedziałów ufności dla metody parzystej
- Metoda trójkątowa – ocena różnicy, ocena podobieństwa
- Metoda trójkątowa – przedziały ufności
- Metoda duo-trio – ocena różnicy, ocena podobieństwa
- Metoda duo-trio – przedziały ufności
- Metoda „A” – „nie A” – test niezależności chi-kwadrat
- Metoda sekwencyjna – interpretacja diagramu decyzyjnego
- Metoda rangowania – przygotowanie danych do analizy, zasady rangowania, rangi związane
- Metoda rangowania – testy Friedmana, Page’a, Friedmana, test znaków
- Metoda rangowania – test post-hoc , wyznaczanie i interpretacja funkcji LSD
- Interpretacja wyników ANOVA , nieparametryczna ANOVA
