UNIWERSYTET ŁÓDZKI powstał 24 maja 1945 roku jako kontynuator dorobku i tradycji działających w okresie międzywojennym w Łodzi Instytutu Nauczycielskiego (1921-1928), Wyższej Szkoły Nauk Społecznych i Ekonomicznych (1924-1928), oraz oddziału Wolnej Wszechnicy Polskiej (1928-1939). Inicjatorem powołania w Łodzi uczelni uniwersyteckiej, pod pierwotną nazwą "Państwowy Uniwersytet - Wolna Wszechnica", był prof. Teodor Vieweger, rektor Wolnej Wszechnicy Polskiej. Pierwszymi rektorami Uniwersytetu Łódzkiego byli wybitni przedstawiciele nauki polskiej: Tadeusz Kotarbiński, Józef Chałasiński, Jan Szczepański.
W roku akademickim 1945/1946 w skład UŁ wchodziło sześć wydziałów: Wydział Farmaceutyczny, Wydział Humanistyczny, Wydział Lekarski, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Wydział Prawno-Ekonomiczny i Wydział Stomatologiczny. Zatrudnionych było 530 pracowników, a studia rozpoczęło 7147 studentów, co stanowiło 12,7 % ogólnej liczby studiujących wówczas w Polsce.
