Odpowiedzialność i OBRONA członków zarządu, wspólników oraz kadry managerskiej: ZUS, US , UMOWY

1. Ukształtowanie odpowiedzialności cywilnej:

1. w SPÓŁKACH KAPITAŁOWYCH 
   z ograniczoną odpowiedzialnością, 
   prostej spółce akcyjnej, 
   spółce akcyjnej. 
   w SPÓŁKACH OSOBOWYCH: 
   jawnej: osobisty , nieograniczony, solidarny 
   odpowiedzialność byłego wspólnika spółki jawnej 
   komandytowej, 
   Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania podatkowe spółki komandytowej 
   zarząd spółki z o.o. będącej komplementariuszem w spółce komandytowej 
   komandytowo – akcyjnej, 
   partnerskiej.

Obrona członków zarządu - Strategie i Konieczne Scenariusze w dobie kryzysu

• Odpowiedzialność zarządu, pełnomocników, wspólników
• Przedawnienie
• Czy na ZUS SPOCZYWA CIĘŻAR DOWODU, że pozwany jest członkiem zarządu ?
• Odpowiedzialność zarządu, pełnomocników, wspólników - Solidarna odpowiedzialność podatkowa ?
• Przedawnienie
• Czy na US SPOCZYWA CIĘŻAR DOWODU, że pozwany jest członkiem zarządu ?
• Solidarna odpowiedzialność podatkowa ?

URZĄD SKARBOWY

Organy podatkowe ścigają członków zarządu spółek, którzy już dawno przestali pełnić tę funkcję. Teoretycznie mają takie prawo aż do przedawnienia zobowiązań podatkowych, ale w praktyce stosują różne triki pozwalające robić to nawet później. Art. 116 i 118 ordynacji podatkowej są tak sformułowane, że trudno się uchylić od odpowiedzialności za podatki spółki, którą kiedyś taka osoba zarządzała, zwłaszcza gdy ogłoszono upadłość.

• Jak można renegocjować umowy i płatności ? - Zmiana lub rozwiązanie kontraktu przez sąd
• Modyfikowanie odpowiedzialności odszkodowawczej ?
• Czy kontrahent może uniknąć zapłaty odszkodowania ?
• Odstąpienie od umowy
• niewykonanie lub nienależyte wykonania zobowiązania, które powstało na skutek dokonania czynności prawnej, najczęściej umowy (ex contractu)
• Siła wyższa
• domniemanie winy wykonawcy,
• warunki naliczenia kary umownej.

Wpływ wojny w Ukrainie na odpowiedzialność przedsiębiorcy za zobowiązania:

• siła wyższa
• wpływ sankcji
• klauzula rebus sic stantibus.

Zasady odpowiedzialności cywilnej:

• na zasadzie winy,
• na zasadzie ryzyka,
• na zasadzie słuszności.

2. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ODSZKODOWAWCZA CZŁONKA ZARZĄDU W RAZIE BEZSKUTECZNOŚCI EGZEKUCJI WOBEC SPÓŁKI - → STRATEGIE I KONIECZNE SCENARIUSZE W DOBIE KRYZYSU

BEZSKUTECZNOŚĆ EGZEKUCJI

→ Bezskuteczność egzekucji wobec spółki stanowi podstawową przesłankę odpowiedzialności członków zarządu za jej zobowiązania. Chodzi tu zarówno o egzekucję sądową, prowadzoną w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego, jak i tzw. egzekucję administracyjną.Organy podatkowe mają prawo dochodzić podatków od członków zarządu spółek, którzy przestali pełnić tę funkcję.

Odpowiedzialność zarządu w razie bezskutecznej egzekucji wobec spółki za zobowiązania:

• cywilnoprawne,
• podatkowe,
• składkowe wobec ZUS.
• Określenie warunków, po spełnieniu których egzekucję wobec spółki można uznać za bezskuteczną.
• skutki sporności wierzytelności
• Czy członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który objął tę funkcję wtedy, gdy spółka była niewypłacalna - ponosi odpowiedzialność przewidzianą w art. 299 KSH za długi spółki

4. Ustalenie okresu w którym spółka zaciągnęła zobowiązania, za który odpowiadają członkowie zarządu.
 

• Sposoby pozyskiwania danych umożliwiających zidentyfikowanie osób odpowiadających w trybie art. 299 ksh
• Katalog podmiotów odpowiadających w trybie art. 299 ksh.

5. Rezygnacja członka zarządu - mandat członka zarządu vs kadencja

Doprecyzowanie sposobu obliczania kadencji → od 13.10.2022

Mandat to umocowanie do wykonywania funkcji członka zarządu lub rady nadzorczej. Wbrew temu, co mogłoby się wydawać, okres trwania mandatu nie jest tożsamy z okresem kadencji. Bywa, że mandat trwa, mimo wygaśnięcia kadencji. I właśnie na tym polu - prawidłowego wskazania daty wygaśnięcia mandatu - rodziły się spory, które obecnie rozstrzyga nowelizacja KSH.

REPREZENTACJA

REZYGNACJA

1. mandat członka zarządu vs kadencja od 13.10.2022
2. Jednoosobowy zarząd a reprezentacja w spółce z o.o.
3. Brak zarządu a reprezentacja w spółce z o.o.
4. Odpowiedzialność oraz skutki nienależytej reprezentacji
5. Niezgłoszenie rezygnacji członka zarządu do KRS - konsekwencje i odpowiedzialność
6. Rezygnacja wobec Zgromadzenia Wspólników ?
7. Mandat zarządu wedle nowelizacji KSH

NOWELIZACJA KSH

6. NOWELIZACJA KSH - GRUPA SPÓŁEK -

DUŻA NOWELIZACJA KSH od 13.10.2022

Nowelizacja KSH wejdzie w życie 13 października 2022 r., a wraz z nią szereg istotnych zmian dotyczących funkcjonowania grup spółek oraz zasad zarządzania i nadzoru nad spółkami handlowymi i doprecyzować zakres odpowiedzialności zarządu i wygaśnięciu mandatów członków organów spółek kapitałowych

1. Wiążące polecenia” – jako nowy sposób ingerowania w prowadzenie spraw spółki zależnej
2. kto i w jaki sposób może wydawać „wiążące polecenia”,
3. co może być przedmiotem „wiążącego polecenia”,
4. jaką formę ma mieć „wiążące polecenie”, aby było skuteczne?,
5. czy członek zarządu spółki zależnej odpowiada za wykonanie wiążącego polecenia,
6. na jakich zasadach za działanie lub zaniechanie spółki zależnej odpowiadać może spółka dominująca?,
7. Jakie są prawa wierzycieli, wspólników oraz akcjonariuszy spółki zależnej w grupie spółek

ZMIANY KSH od 13.10
 

Zmiany w zakresie odpowiedzialności członków zarządu

1. działanie w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego
2. Nowe obowiązki członków zarządu spółki z o.o. od 13 października 2022 roku
3. Lojalność wobec spółki także po wygaśnięciu mandatu

7. Skutki wprowadzenia w błąd lub wykorzystania cudzego błędu przez członków kadry kierowniczej w celu uzyskania korzyści majątkowej.

WPROWADZENIE W BŁĄD

Na skutek nie dochowania nadzoru nad pracownikiem opracowującym dokumentację podatkową spółki, dochodzi do złożenia przez spółkę nieprawdziwej informacji podsumowującej.

• zapobieganie i skuteczna obrona w przypadku zatajenia informacji i wykorzystania cudzego błędu/wprowadzenia w błąd prez innych członków zarządu
• Nadużycie uprawnień przez innych członkow zarządu
• Czy lub w jaki sposób managerowie wypełniający swoje obowiązki mogą uniknąć ryzyk związanych z odpowiedzialnością osobistą?

8. odpowiedzialność kadry kierowniczej i członków zarządu za niewykonanie/ nienależyte wykonanie umów zatwierdzonych przez spółkę

SIŁA WYŻSZA ?

9. Jak i kiedy członek zarządu ma wykazać że nie wszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy ?

WYKAZANIE BRAKU WINY

• Pojęcie winy - Jak należy rozumieć ?
• Obiektywne przyczyny winy / braku winy

10. Jak i kiedy członek zarządu ma wykazać - że wierzyciel nie poniósł szkody ?

WYKAZANIE BRAKU SZKODY

• Brak szkody wierzyciela w rozumieniu art. 299 par. 2 k.s.h. przy jednoczesnym istnieniu po jego stronie szkody w tradycyjnym ujęciu.

11. Pozycja zarządu wobec rady nadzorczej i zgromadzenia wspólników (akcjonariuszy)

DZIAŁANIE NA SZKODĘ

1. Podwójny mandat – „członka zarządu”/ „członka zarządu i rady nadzorczej” - czy można być w zarządzie kilku spółek ?
2. Zakaz konkurencji i jego naruszenie
3. Na ile wiążące dla zarządu są polecenia wydawane mu przez wspólnika ?
4. wyrządzenie szkody
5. Szkoda rzeczywista a stan zagrożenia
6. Działanie na szkodę spółki ? - Analiza scenariuszy
7. Czy i kiedy można dochodzić utraconych korzyści w stosunku do zarządu ?

UTRACONE KORZYŚCI

pojęcie szkody obejmuje zarówno rzeczywistą stratę (zmniejszenie aktywów majątku), jak i utracony zysk, czyli to co firma mogła zyskać, gdyby nie działanie zaniechanie sprawcy. czy zarząd (jego członkowie) powinien w danym stanie faktycznym ponosić odpowiedzialność za powstałą szkodę, jest to, czy dane działania lub zaniechania zarządu można (należy) uznać za sprzeczne z prawem lub postanowieniami umowy spółki (statutu). Życie gospodarcze bardzo często dostarcza oczywiście przykładów, w których odpowiedź na takie pytanie pozostaje jednoznaczna - nie może budzić wątpliwości, że czyny zarządu dają podstawę do przyjęcia lub wyłączenia odpowiedzialności zarządu.

1. Jak pociągnąć zarząd do odpowiedzialności tytułem utraconych korzyści ?
2. Kiedy mamy do czynienia z niegospodarmnością ?

Coraz więcej akcjonariuszy przerzuca odpowiedzialność za złe zarządzanie spółką na członków zarządu. Tymczasem jest ona w tym zakresie ograniczona.

DELIKTY ZARZĄDU

11. DELIKTY ZARZĄDU - Odpowiedzialność wobec KORPORACJI i ładu korporacyjnego

Kodeks spółek handlowych przewiduje autonomiczną regulację w zakresie przestępstw związanych z zarządzaniem spółkami handlowymi. Przewidziane w art. 586-92 oraz art. 594-95 k.s.h.

NAPRAWIENIE SZKODY

• art. 586-595 k.s.h. - przestępstwa dotyczące naruszenia reguł wewnątrz-korporacyjnych,
• Bezprawne wypłaty.
• Odpowiedzialność odszkodowawcza za czyny niedozwolone.
• Na czym polega „obowiązek naprawienia szkody”?
• Profesjonalny miernik staranności działań członka zarządu

OSZUSTWO - korzyść majątkowa

KORZYŚĆ MAJĄTKOWA

Ustawowe znamię stanowiące skutek tego przestępstwa zostaje wypełnione, gdy sprawca w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Skazanie za przestępstwo z art. 286 k.k. jest równoznaczne z przypisaniem winy oskarżonemu. Stwierdzenie winy prawomocnym wyrokiem jest jedną z przesłanek poniesienia przez oskarżonego (a w procesie cywilnym pozwanego) członka zarządu odpowiedzialności deliktowej.

→ Przesłanki wyłączające odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki → Utrata zdolności płatniczej

UTRATA ZDOLNOŚCI PŁATNICZEJ

Samo nieregulowanie, nawet wielu wymagalnych zobowiązań, nie jest jeszcze samo w sobie wystarczającą podstawą do stwierdzenia niewypłacalności. Może być przecież tak, że spółka realizuje istotny kontrakt, z którego lada moment ma prawo spodziewać się uzyskania wpływów umożliwiających odzyskanie przejściowo utraconej płynności.

• Prawidłowe określenie utraty zdolności płatniczej
• Właściwy termin do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, skutkujący uwolnieniem się członka zarządu od odpowiedzialności.
• Czy dłużnik, który ma jednego wierzyciela zobowiązany jest do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości?
• Zasady odpowiedzialności członków zarządów i prokurentów za prowadzenie spraw przedsiębiorstwa zagrożonego niewypłacalnością - prawo restrukturyzacyjne
• Czy członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który objął tę funkcję wtedy, gdy spółka była niewypłacalna , ponosi odpowiedzialność przewidzianą w art. 299 KSH za długi spółki
• Czy członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który objął tę funkcję wtedy, gdy spółka była niewypłacalna - ponosi odpowiedzialność przewidzianą w art. 299 KSH za długi spółki

12. Ochrona majątku prywatnego zarządu i firmowego

OCHRONA MAJĄTKU PRYWATNEGO ZARZĄDU

Menedżerowie spółek akcyjnych lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i zarządzający firmami biorą na siebie odpowiedzialność osobistą często całym swoim prywatnym majątkiem. Odpowiedzialność rośnie w dobie KRYZYSU ekonomicznego wywołanego pandemią .W przypadku niewypłacalności spółki z o.o. wierzyciele często nie mogą przeprowadzić skutecznej egzekucji z jej majątku. W takiej sytuacji mogą zaspokoić się z majątku członków zarządu.

• Jak zarząd powinien chronić swój majątek ?
• Jak zarząd powinien chronić majątek firmy ?
• Wyjawienie majątku zarządu po bezskuteczności egzekucji wobec spółki
• Działania podejmowane przez wierzyciela w sytuacji gdy członek zarządu pozostaje w związku małżeńskim i w ustawowym ustroju wspólności majątkowej,
• Wspólność majątkowa małżeńska charakteryzuje się tym, że istnieją 3 masy majątkowe: (i) majątek osobisty należący do męża, - majątek osobisty należący do żony - wspólna masa majątkowa małżonków.

WSPÓLNOTA MAJĄTKOWA

W przypadkach umownych ustrojów majątkowych generalnie brakuje tej ostatniej (wspólnej) masy majątkowej, a małżonkowie posiadają tylko swoje, odrębne od siebie masy majątkowe. Zaznaczyć należy też dla wyjaśnienia, że do majątku osobistego małżonka wchodzą m. in. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej (przed małżeństwem), przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków, nagrody za osobiste osiągnięcia małżonka (art. 33 Kodeks rodzinny i opiekuńczy, k.r.o.), a do majątku wspólnego wchodzą m. in. pobrane wynagrodzenie za pracę, dochody z majątku wspólnego oraz osobistego każdego z małżonków, środki zgromadzone na OFE (art. 31 k.r.o.).