Transakcje dokonywane pomiędzy podmiotami powiązanymi osobowo bądź kapitałowo, powinny być dokonywane na warunkach rynkowych. Aby to zapewnić, na gruncie prawa podatkowego, ustawodawca przewidział regulację dotyczącą cen transferowych. Nowe istotne obowiązki w tym zakresie i sankcje związane z brakiem ich realizacji, powinny skłonić każdego kto prowadzi działalność lub jest zaangażowany w kilka różnych podmiotów gospodarczych, do zainteresowania się zagadnieniem cen transferowych.
Ceny transferowe Dokonywanie transakcji z podmiotami powiązanymi wiąże się z istotnymi ryzykami i obowiązkami podatkowymi. Katalog podmiotów powiązanych jest bardzo szeroki, obejmuje on bowiem zarówno powiązania kapitałowe, jak i osobowe, rodzinne i majątkowe. Organy skarbowe uprawnione są bowiem do szacowania dochodów obu stron takiej transakcji (bądź przez zwiększanie przychodów lub zmniejszenie kosztów) jeśli uznają, że strony stosowały nierynkowe zasady rozliczeń.
To z kolei prowadzi do wyższego podatku dochodowego, w tym sankcyjnego podatku w wysokości 50 % doszacowanej kwoty, a także może rodzić konsekwencje karno-skarbowe. Dodatkowo podatnicy dokonujący takich transakcji zobowiązani są do ich odpowiedniego udokumentowania. Brak właściwej dokumentacji wiąże się z poważnymi dolegliwościami podatkowymi i karno-skarbowymi. Najistotniejszą konsekwencją podatkową jest oczywiście możliwość szacowania dochodów, dotyczących wszelkich transakcji i innych zdarzeń (m.in. aportów, zawiązywania spółek osobowych) występujących pomiędzy podmiotami powiązanymi. Obowiązkiem dokumentacyjnym objęte są transakcje istotne z punku widzenia dochodów podatników, którzy w poprzednim roku podatkowym osiągnęli przychody przekraczające równowartość 2 milionów euro.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż możliwość szacowania dochodów dotyczy zarówno transakcji objętych obowiązkiem dokumentacyjnym jak i tych nieobjętych obowiązkiem dokumentacyjnym. Ostatnie zmiany regulacji dotyczących cen transferowych W 2017 r. uległy znaczącej zmianie regulacje dotyczące cen transferowych, które znacząco rozszerzyły obowiązki w tym zakresie. Obecnie bowiem nie wystarczy przedstawić właściwej dokumentacji w ciągu 7 dni od wezwania organu podatkowego, jak to było do 2016 roku. Podatnicy objęci obowiązkiem dokumentacyjnym zobowiązani są złożyć oświadczenie o przygotowaniu takiej dokumentacji do 9 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego. W związku z powyższym obowiązek przygotowania dokumentacji za 2017 rok i złożenia oświadczeń w tym zakresie, dla wszystkich osób fizycznych oraz tych osób prawnych, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, upłynie z końcem września 2018 r. ( pierwotnie miał to być koniec marca 2018r.).
Ostatnia zmiana przepisów rozszerzyła zakres elementów obowiązkowych samej dokumentacji, m.in. o takie elementy jak algorytm ustalania ceny, przepływy finansowe, analizę porównawczą, opis grupy podmiotów powiązanych. Z nowych elementów szczególnie istotne znaczenie ma wprowadzenie obowiązku przygotowania analizy porównawczej (tzw. benchmarking), gdyż oznacza to przeniesienie na podatnika ciężaru dowodu w zakresie transakcji opartych o ceny rynkowe, już na etapie sporządzania dokumentacji. Obowiązek ten dotyczy podmiotów, których przychody w 2016 roku osiągnęły równowartość 10 milionów euro.
Najważniejsze sankcje i ryzyka wynikające z cen transferowych Ryzyka wynikające z cen transferowych podzielić można na dwa podstawowe obszary tj. ryzyko wyższego podatku dochodowego oraz ryzyko ponoszenia odpowiedzialności karnej, w tym karno-skarbowej. W przypadku szacowania dochodów przez organy skarbowe, na podatnika nakładany jest dodatkowy podatek dochodowy. Podatek ten obliczany jest jako procent od doszacowanego dochodu. W przypadku posiadania przez podatnika właściwej dokumentacji podatek taki wyliczany jest według podstawowej stawki podatku czyli 19 % ewentualnie 18 % i 32 %, jeśli podatnik będący osobą fizyczną rozlicza się według skali. W przypadku braku właściwej dokumentacji wysokość takiego podatku wynosi 50 % doszacowanego dochodu.
Odpowiedzialność karna to przede wszystkim odpowiedzialność karno-skarbowa podatników będących osobami fizycznymi, oraz osób odpowiedzialnych w osobach prawnych za realizację obowiązków podatkowych tych podmiotów tj. członków zarządu, rad nadzorczych czy służb finansowych. Odpowiedzialność karno-skarbowa może dotyczyć zarówno zaniżania podatków, w wyniku stosowania nierynkowych cen, ale także niedopełnienia obowiązków dokumentacyjnych, niezłożenia oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji podatkowej lub złożenia takiego oświadczenia niezgodnego z prawdą.
W przypadku osób prawnych możliwa jest dodatkowo odpowiedzialność karna takiego podmiotu jako podmiotu zbiorowego, co może oznaczać kary finansowego dla takiego podmiotu w wysokości do 3 % przychodu osiągniętego w danym roku podatkowym. Jak minimalizować ryzyka związane z cenami transferowymi W celu eliminacji ryzyk związanych z cenami transferowymi w pierwszej kolejności warto rozpoznać podmioty powiązane w naszym otoczeniu, z którymi dokonywaliśmy lub planujemy dokonywać transakcji. W przypadku transakcji przyszłych warto zaplanować politykę cenową z uwzględnieniem rynkowych zasad, tak by minimalizować ryzyko szacowania i uprościć w przyszłości przygotowanie dokumentacji podatkowej.
W przypadku transakcji już zrealizowanych należy określić, które z nich objęte są obowiązkiem dokumentacyjnym i przygotować stosowną dokumentację. Dokumentacja taka w pierwszej kolejności winna czynić zadość wszystkim wymogom formalnym, gdyż dokumentacja formalnie kompletna ochroni nas przed podwyższoną stawką podatku w wysokości 50 % oraz wyeliminuje większość ryzyk karno-skarbowych. W dalszej kolejności warto zadbać by taka dokumentacja w maksymalnym stopniu potwierdzała rynkowość transakcji tak by już na wczesnym etapie kontroli przekonać administrację skarbową o niecelowości w zakresie szacowania dochodów. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zapraszamy do udziału w naszych szkoleniach poświęconych tematyce cen transferowych http://bit.ly/cenytransferoweFEP.
Autor:
Karol Frąckowiak
Trener Fundacji Edukacji Prawnej
www.edukacjaprawna.pl
Materiał partnerski