Dobry trener jak yeti? Obalamy mit!

Kilka dni temu na jednym z biznesowych portali społecznościowych, w temacie dotyczącym szkoleń zamieszczono dowcip: „Dobry trener jest jak altruistycznie myślący polityk, bezstronny dziennikarz czy Yeti: wielu twierdzi, że istnieje, niektórzy nawet twierdzą, że go widzieli, ale brakuje empirycznego potwierdzenia prawdziwości tych informacji”. Od razu zastanowiło mnie skąd to przekonanie na temat trenerów i z czego ono wynika.


Do niedawna w Polsce było około 300 000 firm szkoleniowych, z czego większość została utworzona na przełomie 2006 i 2007 roku, w okresie intensywnego wykorzystywania funduszy Unii Europejskiej. Przyczyniło się to do wytworzenia na rynku niezliczonej liczby trenerów w każdej z dziedzin.

Jak zatem Klient ma wybrać idealną firmę szkoleniową czy idealnego trenera? Czym się kierować? Kim tak naprawdę jest idealny trener – czy kimś realnym czy „mitem” jak w dowcipie?. Jakimi cechami powinien się charakteryzować trener , a jakich działań i postaw jako słuchacze nie jesteśmy w stanie zaakceptować?

Szkolenia to jeden z elementów pracy konsultanta w firmie doradczej, które pozwalają na lepsze poznanie środowiska i ludzi z którymi będziemy pracować. Moja wiedza i refleksje, którymi się pragnę podzielić oparte są przede wszystkim na informacji zwrotnej uzyskanej za pośrednictwem ankiet badających poziom satysfakcji kursantów - NPS (Net Promoter Score) oraz z rozmów z uczestnikami warsztatów. Zderzenie z bezpośrednią krytyką pozwalają trenerom poprawić warsztat, ciągle doskonalić jakość i sposób prowadzenia szkoleń w taki sposób, aby uczestnicy opuszczali salę z uśmiechem na twarzy i poczuciem dobrego wykorzystania czasu poświęconego na szkolenie.

Idealni trenerzy są ekspertami w swojej dziedzinie, praktykami, potrafiącymi odwołać się do wiedzy teoretycznej, osobami, które wykorzystują potencjał grupy, odznaczają się intuicją i odpowiednim podejściem pedagogicznym oraz dydaktycznym. Idealny trener to osoba pełna charyzmy, identyfikująca się z treściami i wartościami, które przekazuje, to postawa „learning by doing”.

Jakimi cechami powinien charakteryzować się dobry trener?

• Badanie potrzeb Klienta - niska skuteczność szkoleń wynika z błędnego rozeznania potrzeby klienta i tylko pozornej elastyczności firm szkoleniowych. Bardzo często proponowane rozwiązania są w dużej mierze oparte na gotowych wzorcach. Dlatego istotnym jest, aby cykl szkoleń był zbudowany w oparciu o rzetelne przygotowanie merytoryczne, na podstawie wywiadów i ankiet czy to z pracownikami działu HR czy menedżerem danego obszaru.
• Badanie potrzeb szkoleniowych uczestników – często spotykamy się z następującą sytuacją: przełożony wysyła pracownika na szkolenie, a ten ma wobec kursu zupełnie inne oczekiwania niż wspomniany szef. Jednym z pierwszych problemów, z jakimi musi zmierzyć się trener podczas prowadzenia szkolenia jest zderzenie ze sobą różnorodności oczekiwań i celów. Dobry trener nie tylko słucha uczestników od samego początku ale jest dobrym obserwatorem. Dzięki tym cechom potrafi zadbać o sprawny przebieg szkolenia, potrafi sprawić, ze atmosfera panująca na sali sprzyja „przyjmowaniu” nowej wiedzy i potrafi zbudować relacje, które wspierają komunikację w sposób efektywny. Dobrą praktyką jest sporządzenie listy oczekiwań uczestników szkolenia na samym jego początku. Zawarty w ten sposób kontrakt pomiędzy trenerem a kursantami pozwala na zaadresowanie nawet najbardziej specyficznych oczekiwań oraz podsumowanie pod koniec szkolenia czy oczekiwania zostały spełnione.
• 90% wiedzy praktycznej, 10% teoretycznej? – wiedza merytoryczna
  i doświadczenie to rzeczy, które dają prowadzącemu poczucie pewności i zapewniają, że szkolenie zakończy się sukcesem. Ważne jest aby trener stał się dla swoich słuchaczy autorytetem, wykreował w nich potrzebę „pozyskiwania wiedzy” od niego, czyli eksperta w danej dziedzinie. Jeżeli trener nie jest dobrze zorientowany w danym temacie nie powinien udawać. Lepszym rozwiązaniem jest otwarte przyznanie, że nie jest specjalistą w danej dziedzinie i powrót z odpowiedzią później, po sprawdzeniu danego zagadnienia.
• Pracujemy na Twój sukces razem – pomimo tego, że wiedza teoretyczna i treść merytoryczna szkolenia są bardzo istotne, nie wolno zapomnieć o tym, że jeżeli będzie ona przekazywana w sposób mało interesujący, a nawet wręcz nużący, to nigdy nie trafi do uczestników szkolenia. Ważne jest aby trener kierował swoje wypowiedzi bezpośrednio do ludzi. Szkolenie powinno być urozmaicane przykładami, ćwiczeniami, a nawet zabawami. Trener prowadzący szkolenia doskonale wie jakie czynniki wpływają na proces przyswajania wiedzy. Dobrą praktyką jest używanie zrozumiałego języka, mówienie w sposób wyraźny oraz odpowiednie modulowanie głosem w celu zdobycia atencji słuchaczy. We właściwych momentach profesjonalny trener, aby nadać dramaturgii, różnicuje natężenie głosu, stosuje pauzy oraz zadaje otwarte pytania. Trener powinien udzielać uczestnikom pozytywnego feedbacku zawsze kiedy wniosą coś przydatnego i merytorycznego do treści szkolenia. Poprzez odpowiednie techniki stymuluje zwiększenie zaangażowania i aktywności uczestników. Trener inspiruje i prowokuje do wyciągania wniosków z ćwiczeń. Powinien podpowiadać w jaki sposób osiągnąć dany cel a nie dawać gotowe rozwiązania. W końcu trener i Ty pracujecie na Twój sukces razem!
• Jestem tu po to, aby Ci pomóc – podczas szkolenia istotnym jest aby trener doceniał swoich słuchaczy. Za przykładem trenera uczestnicy powinni dzielić się swoimi refleksjami. Taka postawa buduje poczucie zrozumienia i zaufania, szczególnie jeżeli uczestnikami szkolenia są osoby, które będą ze sobą współpracować w ramach grup roboczych, czy projektów. Trener ma obowiązek odnosić się do każdego uczestnika z szacunkiem, nawet jeżeli nie zawsze zgadza się z jego zdaniem. Dobry trener potrafi docenić odmienność poglądów i doświadczenie osób na sali szkoleniowej a przez to w odpowiedni sposób wykorzystać je do celów szkoleniowych. Warto pamiętać że każdy przykład podany przez uczestników stymuluje do dalszej pracy i wzmacnia otwartość. Również w trakcie samego szkolenia, ważne jest aby trener potrafił stawiać czoła różnym formom oporu czy konfliktu. Często można się spotkać z sytuacją, gdy w grupie pojawia się osoba rozpraszająca, a nawet agresywna czy dominująca. Aby nie dopuścić do sytuacji, że pozostali uczestnicy szkolenia zniechęcą się do pracy czy przyjmą postawę zamknięta, świadomy trener wykorzystuje techniki przełamywania oporu aby przeciwnik stał się naszym sprzymierzeńcem.
• Klient jest najważniejszy – dobry trener jest autentyczny. Istotną rolę odgrywa podczas prezentacji mowa ciała, postawa i wszystkie niewerbalne komunikaty przesyłane słuchaczom. Idealny prowadzący ma ciągły kontakt wzrokowy z grupą, dynamizuje wystąpienie. Dodatkowo nie stara się być „gwiazdą”. To uczestnicy szkolenia mają odnieść sukces jakim jest uzyskanie dodatkowych umiejętności czy wiedzy. Dobry trener potrafi wytworzyć atmosferę otwartości i zaufania. Jeżeli podczas szkolenia uczestnicy nie są krytykowani i czują się akceptowani, pozwala im to na potęgowane ich zaufania do prowadzącego oraz grupy. Dzięki temu stają się otwarci, chętniej pracują, zabierają głos i nie czują wobec siebie bariery. Będzie to na pewno owocowało lepszą współpracą w dalszych działaniach grupy uczestniczącej w szkoleniu.

Najczęstsze „przewinienia” wykładowców w trakcie szkoleń to:

1. Brak zdefiniowania oczekiwań osób uczestniczących w warsztacie/ szkoleniu
2. Zbytnie teoretyzowanie – dobry trener to osoba, która jest przede wszystkim praktykiem i podczas szkolenia nie będzie powoływać się tylko na literaturę, ale przede wszystkim będzie swoje wystąpienie urozmaicać przykładami z wdrożeń, projektów itd.
3. Monotonia – prowadzenie szkolenia „beznamiętnym” głosem, czytanie materiału z kartki, czytanie treści ze slajdów.
4. Brak interakcji z uczestnikami – brak rozmów w trakcie szkolenia, brak zadawania pytań, pobudzania uczestników do aktywności, brak ćwiczeń które pomogą zrozumieć temat i wynieść ze szkolenia jak najwięcej.
5. Sztywne trzymanie się agendy szkolenia punkt ten wiąże się z pkt 1. Oczywiście szkolenie musi mieć swoje ramy, zakres, ale trener powinien uwzględnić w materiale także oczekiwania uczestników.
6. Postawa „wiem wszystko” – bardzo dużym błędem trenera podczas warsztatów, jest wystąpienie jako osoba wszystkowiedząca. Podczas szkolenia trener jest osobą, która nie tylko wykłada ale i daje się wypowiedzieć uczestnikom szkolenia, tak by pozostali sami mogli wyciągnąć wnioski odnośnie różnorodności opinii i doświadczeń dotyczących pewnych zagadnień. Każdy podany przykład pozwala wzbogacić wiedzę uczestników szkolenia.

Skąd mam wiedzieć, że wybrana przeze mnie firma szkoleniowa będzie tą odpowiednią?

1. Poszukaj otwartych szkoleń/ konferencji.

 

Wielu trenerów/wykładowców bierze udział w otwartych i bezpłatnych seminariach, wykładach, prezentacjach na uczelniach i konferencjach. Możesz się zapisać na takie spotkanie i „sprawdzić” trenera zanim zdecydujesz się zamówić szkolenie dla Twojej firmy. Będziesz miał okazję po takim szkoleniu zamienić z wykładowcą kilka zdań i zadać pytania, na które chcesz znać odpowiedź. 

2. Popytaj wśród znajomych.

 

Tak jak pytamy o dobrego lekarza czy fryzjera, tak nie bójmy się zapytać o sprawdzoną firmę szkoleniową. „Poczta pantoflowa” i rekomendacje to jeden z najlepszych sposobów na to żeby trafić na to czego szukamy. 

3. Wybrałeś już firmę? Umów się z trenerem na spotkanie!

 

Dobry trener przed rozpoczęciem szkolenia/cyklu szkoleń będzie chciał poznać cel i Twoje potrzeby, tak aby móc dopasować materiał idealnie do oczekiwań. Profesjonalna firma szkoleniowa za takie spotkanie nie pobiera dodatkowych opłat, a dzięki niemu będziesz mieć pewność, że program będzie zawierał wszystkie elementy, które dla Ciebie są ważne.

Martyna Kuczyńska
Konsultant, Trener w firmie LEANPASSION Sp. z o.o.

pl.linkedin.com/in/martynakuczynska/