Lifelong learning, czyli kształcenie ustawiczne – termin, którego oszałamiająca kariera na zachodzie Europy rozpoczęła się niemal dwie dekady temu, zaczyna zadomawiać się także nad Wisłą. Kształcenie ustawiczne jest odpowiedzią systemu edukacji na sytuację na rynku pracy, która wymaga od pracowników elastyczności, mobilności oraz fachowej i przydatnej wiedzy.
Oferta edukacyjna skierowana do osób aktywnych zawodowo, również tych z dyplomem uczelni wyższej, jest dziś bardzo specyficzna. Większość form takiego kształcenia ma charakter komercyjny, a ich zadaniem jest przede wszystkim podnoszenie kwalifikacji słuchaczy.
(Po)dyplomówka
Jednym z najpopularniejszych sposobów dokształcania się są studia podyplomowe. Naukę w takim trybie oferuje większość wyższych uczelni – zarówno publicznych, jak i prywatnych. Popularne są zwłaszcza kierunki wyspecjalizowane, np. zarządzanie jakością czy marketing usług, co odzwierciedla zasadniczą rolę tego typu edukacji – ma ona przede wszystkim przekazywać ściśle określoną wiedzę fachową. Program studiów najczęściej opiera się na ćwiczeniu sposobów wykorzystania zdobytych wcześniej wiadomości. Kształcenie podyplomowe ma charakter komercyjny i nie jest dotowane przez państwo. Taka oferta skierowana jest więc głównie do osób aktywnych zawodowo.
Tradycyjnie – doktor
Studia doktoranckie są dla magistrów tradycyjną alternatywą dla podjęcia pracy zawodowej. Uzyskanie tytułu doktora (obecnie trzeciego, po licencjacie i magistrze, stopnia naukowego) niewątpliwie jest nobilitacją społeczną. Wymaga odbycia studiów doktoranckich, zdania stosownych egzaminów oraz obrony rozprawy naukowej. Prawo do nadawania tego tytułu przysługuje zarówno uczelniom państwowym, jak i niektórym uczelniom prywatnym. Większość świeżo upieczonych doktorów po obronie rozprawy kontynuuje pracę badawczą i dydaktyczną w charakterze pracowników naukowych. Trzeci stopień naukowy jest szczególnie pożądany w sektorach rynku pracy związanych z usługami prawniczymi, finansowymi czy medycznymi – dlatego doktorzy tych kierunków najczęściej pozostają aktywni zawodowo także poza uczelnią.
Nie tylko studia
Oferta kształcenia ustawicznego obejmuje nie tylko studia doktoranckie czy podyplomowe. Jak grzyby po deszczu wyrastają w naszym kraju ośrodki szkoleniowe, które oferują potwierdzane certyfikatami kursy z różnych dziedzin. Do najpopularniejszych należą bez wątpienia szkoły językowe, które święcą swoje sukcesy od kilkunastu lat. Za ich pośrednictwem można zdobyć honorowane na całym świecie certyfikaty z różnych języków obcych, np. angielskiego, niemieckiego czy francuskiego. Coraz popularniejsze stają się także kursy podnoszące nie tyle umiejętności zawodowe, co interpersonalne. Chętni mogą skorzystać z kursów psychologicznych, pracy grupowej, kierowania zespołem. Rozszerza się także oferta szkoleń przygotowujących pracowników do radzenia sobie ze stresem czy też długotrwałym wysiłkiem.
Poza dużymi ośrodkami
Kształcenie ustawiczne dostępne jest także poza dużymi ośrodkami akademickimi. Coraz szersza oferta kursów i szkoleń dociera do mniejszych miast, by aktywizować mieszkających tam absolwentów wyższych uczelni. W wielu powiatach powołano Centra Kształcenia Ustawicznego, które oferują kursy zawodowe ściśle odpowiadające wymogom lokalnego rynku pracy. Zadaniem tego typu ośrodków jest również niwelowanie braków w wykształceniu osób aktywnych i zdolnych do pracy zawodowej w danym regionie, stąd często organizują one wyrównawcze kursy komputerowe czy językowe.
Konkretna przyszłość
Lifelong learning zdaje się być przyszłością współczesnej edukacji. Błyskawiczny rozwój wiedzy i nowych technologii uniemożliwia poznanie całego zasobu wiadomości nawet z jednej dziedziny w trakcie studiów licencjackich czy magisterskich. Olbrzymia elastyczność, której wymaga się dziś od pracownika, wymusza ciągłe zdobywanie nowych umiejętności. W niedalekiej perspektywie niemal każdy absolwent wyższej uczelni zmuszony będzie do dokształcania się. Miejmy nadzieję, że Polska nadąży za tymi trendami.
Autor: Mikołaj Niedbała
Artykuł ukazał się w wiosennym przewodniku Semestru
"Edukacja, Staż, Kariera"
Cała treść magazynu dostępna jest pod adresem:
www.semestr.pl/wiosna_2013/wydanie.pdf
Zapraszamy również na stronę:
www.semestr.pl
www.facebook.com/MagazynSemestr