Okno JOHARI – Czyli czego ma dotyczyć Feedback

Coraz powszechniej stosujemy udzielanie informacji zwrotnej czyli feedbacku w naszych firmach jako element kultury organizacyjnej. Wielu z nas korzysta z niego, aby się doskonalić. Czy wiemy jednak na pewno jaki feedback jest dla nas najciekawszy i najbardziej użyteczny?

Wtorek: Tomek odłożył słuchawkę. Był bardzo zdenerwowany ta rozmowa z klientem. W końcu musiał tłumaczyć się z czegoś, za co nie odpowiadał. Nagle otworzyły się drzwi
i wszedł Paweł coś mówiąc. Tomek, będąc myślami gdzie indziej, zarejestrował jednak, że Paweł zadał mu jakieś pytanie. Bez zastanowienia Tomek bąknął coś i zamyślił się ponownie.

Piątek: Tomek właśnie otrzymał długo oczekiwaną dokumentację. Wracał korytarzem do swojego pokoju, zagłębiony całkowicie w tych papierach, kiedy ktoś go minął.
Nie zauważył, że Paweł mówił mu "Dzień Dobry".
Środa: Dziś urodziny obchodzi Monika. Właśnie zaprosiła cały zespół na wieczór na piwo do baru na rogu. Wszyscy poszli, oprócz Tomka. Nie miał nastroju do zabawy i nie chciał iść, wymyślił więc jakiś błahy powód, aby dali mu spokój i wrócił do pracy.

Kiedy Tomek na koniec tego miesiąca otrzymał informację zwrotną od jednego z członków swojego zespołu - Pawła, ze zdziwieniem obok uwag pozytywnych usłyszał również to, że traktuje kolegów lekceważąco, zachowuje się niesympatycznie, gburowato i alienuje się od członków własnego zespołu.

Tomek był bardzo zdziwiony tym, co usłyszał. Jak to? On niesympatyczny? Gburowaty? Nigdy by tak o sobie nie powiedział. Zawsze wydawało mu się, że jest duszą towarzystwa, że jest lubiany. Kiedy Paweł opowiedział mu sytuacje, po których miał takie wrażenia Tomek jeszcze bardziej się zdziwił - przecież wtedy to było zupełnie inaczej! Wtedy to było.....

No tak, tyle tylko, czy Pawła to jeszcze zainteresuje? Mamy nadzieję, że tak, tyle tylko, że tamtego negatywnego wrażenia nie odwróci. Znacie to? Na pewno. Wiele razy sami nie byliśmy świadomi jak bardzo nasze określone zachowanie może mieć wpływ na innych. Albo jak nasze intencje były odbierane zupełnie inaczej niż tego chcieliśmy. Może mniej by było nieporozumień na tym tle, gdybyśmy powszechnie znali to, co mówi nam model okna JOHARI.

Psycholog Joseph Luft wraz z psychiatra Harrym Ingramem (nazwa modelu pochodzi od ich imion) opracowali model pokazujący w jaki sposób przebiega proces zwiększania świadomości na temat siebie i swojego zachowania.

Okno JOHARI ma 4 szyby. Każda z nich oddaje te aspekty, które dotyczą naszej osoby i naszego zachowania, i które są komunikowane przez nas do innych oraz od innych do nas.

• Pierwsza szyba to ARENA. Zawiera ona te aspekty, które znane są nam samym oraz znane są innym - czyli to co jest powszechnie widoczne i znane (cechy fizyczne, niektóre cechy zachowania).
• Druga szyba nazywana jest FASADA. Nazwa pochodzi stad, ze kryją się za nią aspekty naszej osoby znane tylko nam samym a nie znane innym osobom. Są więc to wszystkie cechy, myśli czy motywacje wiadome nam samym ale z jakiś powodów nie odsłaniamy ich przed innymi. Stad właśnie fałszywe maski, które prezentujemy światu, fałszywe role, które gramy przed innymi z różnych powodów. Niestety dość często przybierane, chociażby w obawie przed atakami emocjonalnymi na nasze prawdziwe ja.
• Szyba kolejna to STREFA NIEZNANA, ponieważ zawiera aspekty, które są ukryte zarówno dla nas samych jak i dla innych. Ani my ani nikt wokół nas nie jest świadom pewnych naszych cech czy charakterystyk. Mogą się one objawić w specyficznych sytuacjach, wyjątkowych okolicznościach, po nowym doświadczeniu. Przykładem może być to, że niewielu z nas wie, jakby się zachowali w obliczu realnego zagrożenia życia, dopóki się właśnie w takiej sytuacji nie znajda.
• W końcu szyba czwarta - ZASŁONIĘTA. Tam kryją się wszystkie te aspekty naszej osoby, które są znane lub widoczne dla innych ale my sami nie jesteśmy ich świadomi. Mogą to być na przykład słowa lub wyrażenia, których nieświadomie nadużywamy, a które budzą niechęć naszych rozmówców. Mogą to być irytujące maniery werbalne lub niewerbalne, tak zwane "przerywniki" czy gesty. Wreszcie mogą to być określone zachowania, oczywiście nieświadome, którymi jesteśmy w stanie wręcz zranić innych.

Bez feedbacku czyli informacji zwrotnej od innych osób odnośnie takich właśnie zachowań nie będziemy w stanie ich zmienić, bo po prostu nie będziemy wiedzieli
o ich istnieniu, a co najmniej o ich negatywnym wpływie na nasze relacje -
to najważniejszy wniosek, który płynie z tego modelu.

Tomkowi byłoby łatwiej gdyby od początku miał świadomość, że każdy z nas nosi w sobie taka zasłoniętą szybę i że nie ma w tym nic złego, ponieważ jest to charakterystyczne dla każdego z nas. To, na co powinniśmy zwrócić szczególną uwagę to na jej odsłanianie. Jest to jedna z lepszych dróg do poznawania siebie oraz doskonalenia własnej osobowości.

Stosujmy więc feedback i pamiętajmy, ze najczęściej jest on najbardziej użyteczny, kiedy odsłania nam czwarta szybę.

Autor: Marzena Potępa
www.esg.org.pl