Niezależnie od tego, czym się w życiu zajmujemy musimy współżyć z innymi ludźmi i porządkować wzajemne relacje. Asertywność nam w tym pomaga. Asertywność to szacunek dla samego siebie, który pozwala na formułowanie naszych oczekiwań wobec innych ludzi. Jest to też szanowanie prawa innych do wyrażania swoich potrzeb.
Zachowania asertywne nie zawsze pozwalają na osiągnięcie tego, czego chcemy, ani nie zapewniają nam wygranej w każdej sytuacji. Jednak kiedy się nimi odpowiednio posłużymy wypełni nas wspaniałe uczucie pewności siebie.
Asertywność to określone typy zachowań umożliwiające lepsze porozumiewanie się, pewność siebie i dobra samoocena, umiejętność samorealizacji w ramach swoich możliwości.
Asertywność to samokontrola
Zachowując się asertywnie, kontrolujemy siebie, nie innych ludzi. Wrażenie samokontroli wpływa pozytywnie na nasze samopoczucie i oddziałuje na innych. Osoba, która od pierwszej chwili sprawia wrażenie zorganizowanej, nawiązuje kontakt wzrokowy, uśmiecha się, przyjaźnie pozdrawia innych ma większe szanse osiągnięcia spodziewanego efektu. Zachowując się asertywnie sprawiamy wrażenie, że jest nam dobrze ze sobą. Jesteśmy z siebie zadowoleni, ponieważ dajemy innym do zrozumienia, jak nas należy traktować. Nie czujemy się zestresowani, mamy poczucie własnej wartości.
Asertywność to umiejętność wypowiadania się
Komunikując się w sposób asertywny, przekazujemy treść jasno i prosto, mówimy to co mamy na myśli. Nie oznacza to, że nasze wypowiedzi mają być niegrzeczne czy obcesowe. Najskuteczniej porozumiemy się gdy wczujemy się w sytuację odbiorcy komunikatu. Sposób wyrażania naszej obecności i poglądów powinien zależeć od rozmówcy, czasu i miejsca. Czasem warto pozostawić niektóre sprawy. Jeśli sam dokonasz takiego wyboru, to jest to oznaka asertywności, a nie bierności. Mów w swoim imieniu: myślę, że..., moim zdaniem....
Mamy prawo do własnych opinii, ale nasze poglądy nie są jedynymi słusznymi. Oczywiście komunikujemy się nie tylko za pomocą słów - olbrzymią rolę odgrywa także komunikacja niewerbalna, język ciała. Kontrolując ton, natężenie głosu, możemy swoją wypowiedź uczynić mniej emocjonalną. Zrelaksuj się, zachowuj spokojnie i pewnie, staniesz się wiarygodniejszy.
Asertywność to wzajemny szacunek
Wzajemny szacunek jest istotnym aspektem asertywności. Wysłuchanie czyjegoś punktu widzenia jest tak samo ważne jak wygłoszenie własnego stanowiska. Słuchaj uważnie, nie rozpraszaj się, słuchaj całości, nie wybiórczo. Powstrzymaj się od osądów i ujawniania emocji aż do czasu kiedy rozmówca skończy.
Jesteśmy asertywni, gdy mówimy jasno co myślimy, co czujemy i czego chcemy.
Asertywność:
Przeciwieństwem zachowań asertywnych są zachowania bierne lub agresywne.
Jeśli zachowujesz się biernie zostajesz sam ze swoim gniewem, poczuciem krzywdy, frustracją, co prowadzi do stresów, zrywania związków, poczucia nieszczęścia i depresji. Paradoksalnie, ludzie często zachowują się biernie dla świętego spokoju. Osoby, które zachowują się biernie, nad swoje potrzeby przedkładają zadowalanie innych.
Jeśli zachowujesz się agresywnie, zaprowadzi cie to do wyobcowania, samotności i zamknięcia się w sobie. To z kolei powoduje potrzebę usprawiedliwiania się, co znów wzmacnia agresję. Energia i kreatywność która mogła służyć postępowi i rozwojowi zostanie wykorzystana w celu podtrzymania konfliktu. Osoby, które zachowują się agresywnie skupiają się na zaspokajaniu własnych potrzeb.
Jednak zachowania nieasertywne takie jak bierność i agresja nie występują najczęściej w czystej postaci. Agresja może być ukryta a przez to jeszcze bardziej szkodliwa. Typowym przykładem agresji zamaskowanej jest dwulicowość i obmawianie innych za plecami. Podobnie, często osoba zdawałoby się bierna może być doskonałym manipulatorem wpędzającym innych w poczucie winy. Osoby, które manipulują innymi, obarczają ich winą za swoje frustracje i nieszczęście.
Osoby, które zachowują się asertywnie:
Uczenie się asertywności nie jest łatwe. Uciekanie z trudnych sytuacji w bierność lub w agresję jest często odruchowe. Czasem też takie postawy bywają najwłaściwsze. Nadrzędnym celem jest przekazanie własnego punktu widzenia. Ty jesteś odpowiedzialny, możesz dokonać wyboru, co w określonej sytuacji zapewni Ci osiągnięcie założonych celów. Przejmij kontrolę nad swoim życiem. Często ktoś coś mówi lub robi coś, co Ci się nie podoba. Zamiast zareagować asertywnie, zatrzymujesz to w sobie, po pewnym czasie, masz już spory zestaw doznanych krzywd, poniżenia, frustracji, życiowej niesprawiedliwości. W ten sposób usprawiedliwiasz swoje negatywne uczucia wobec innych. Radzenie sobie z problemami na bieżąco jest zdrowsze i uwalnia pozytywna energie.
To nie inni ludzie, ale my jesteśmy odpowiedzialni za swoje zachowanie. Możemy wybierać swoje reakcje i zachowania. Asertywność to branie odpowiedzialności za siebie, a nie zrzucanie winy na innych za własne niepowodzenia.
Podstawowym założeniem asertywności jest to, że każdy człowiek ma swoje prawa. Jednak w komunikowaniu się z innymi ludźmi nie postrzegamy rzeczy takimi jakimi są, mierzymy wszystko własną, subiektywną miarką. Nasze reakcje warunkuje to, czego byliśmy uczeni w dzieciństwie, nasze odczucia, a także przemyślenia i wnioski. Mamy możliwość zmian naszego sposobu reagowania. Nie musimy reagować tak jak w dzieciństwie ani też nie musimy niezmiennie wierzyć w to wszystko co mówiono nam o świecie i o nas samych. Jesteśmy tacy jak inni, ani lepsi, ani gorsi, powinniśmy szanować siebie i innych.
Asertywność pomaga rozwiązywać konflikty
Często w obawie przed nieprzyjemnymi przeżyciami staramy się unikać konfliktu, jednak pozostawienie problemu bez rozwiązania nie jest dobrym pomysłem, w rzeczywistości powoduje jeszcze większe stresy i frustracje. Konflikt natomiast może stymulować zmiany, oczyszczać atmosferę, otwierać nowe perspektywy w kontaktach z innymi. Jednak jakkolwiek bylibyśmy asertywni, musimy przejść do porządku dziennego nad tym, że trzeba sobie i tak radzić z nieasertywnym zachowaniem innych. Niekiedy musimy przyznać, że zostaliśmy skrzywdzeni i poradzić sobie z tym.
Dzięki asertywności łatwiej osiągnąć porozumienie
W skład porozumiewania się wchodzą dwa składniki: treść i zachowanie. Najczęściej mocniej oddziałuje na nas zachowanie. Aby asertywnie poradzić sobie z problemem należy słuchać bez emocji, skupić się na treści dyskusji, w ten sposób zachowamy kontrolę nad sytuacją. Dla lepszego rozwiązania konfliktu dobrze jest wybrać odpowiednie otoczenie. Jeśli jednak nie masz na to wpływu postaraj się zrobić wszystko, aby czuć się tam jak najlepiej. Dbaj o aktywne słuchanie, wyrażaj siebie, wyrażaj swoje pragnienia.
Asertywność to pójście na kompromis
Jedynie kompromis może przynieść zwycięstwo obu stron. Kompromis jest istotnym elementem asertywności, ale nie kompromis z samym sobą. Trzymaj się jak najbliżej tego w co wierzysz, ale ustąp tam gdzie możesz.
Uśmiech i pozytywne nastawienie są zawsze pomocne. Bądź opanowany. Wyznaczaj swoje granice, pozwala to innym zrozumieć co możesz a czego nie chcesz zaakceptować. Szanuj też cudze granice.
Nie mamy wpływu na to, co myślą i czują inni, ale możemy całkowicie kontrolować własne myśli, uczucia i przekonania.
Aby być asertywnym trzeba:
Branie za siebie odpowiedzialności umożliwia ci bycie sobą
Kiedy jesteś sobą patrzysz pozytywnie na świat, jesteś szczęśliwy i wolny. Bez trudu porozumiewasz się z innymi ludźmi, szanujesz ich prawa i określasz swoje granice. Unikasz bierności i agresji, a tym samym frustracji i stresów. Łatwiej rozwiązujesz konflikty.
Autor:
Dorota Kraszewska
Midwest/ ITSE